De vijf meest voorkomende in NL worden hier beschreven.
Onderaan de pagina staan foto’s van verschillende spechten. Als u met uw cursor over de foto’s beweegt, krijgt u de tekst in beeld.
Spechten
In Nederland kennen we verschillende soorten vogels die Specht in hun naam hebben. Vooral in het voorjaar kun je de spechten vaak horen door hun roep of hun geroffel op een dode boomtak om hun territorium af te bakenen. Elke soort specht heeft zijn eigen typische roep en geroffel. Dit doen ze om hun territorium af te bakenen.
Spechten nestelen in holen in bomen, die ze middels hun snavel uithakken. Dat ze hierbij geen hoofdpijn krijgen komt door een speciale opbouw van hun schedel. Waar ze hard kunnen roffelen om hun territorium aan te geven, hoor je ze nauwelijks als ze het nest aan het uithakken zijn. Oude Spechtennesten worden vaak gebruikt door andere vogels zoals Spreeuwen of Bosuilen.
Standvogel
Spechten zijn echte standvogels, wat wil zeggen dat ze gedurende het hele jaar gezien (en soms gehoord) kunnen worden. In de nazomer gaan de jongen zwerven om hun eigen plekje te zoeken. Spechten zie je voornamelijk in en rond de bossen en grotere houtwallen. Er zijn bossen, voornamelijk in het Zuiden en het Oosten van Nederland, waar je al de vijf meest voorkomende spechten, die hieronder kort besproken worden, kunt tegenkomen.
Grote Bonte Specht
De bekendste soort Specht in Nederland is de Grote Bonte Specht. Dit is een vogel ter grootte van een Merel die vaak in het bos gevonden kan worden, maar ook steeds vaker in parken en zelfs tuinen, met name in de wintermaanden. Bij de Grote Bonte Specht (net zoals bij veel andere vogels) hebben de mannetjes en vrouwtjes een verschillend verenkleed.
De man Grote Bonte Specht onderscheidt zich van de vrouw Grote Bonte Specht door de rode kruin-streep, die je op de foto (onderaan de pagina) duidelijk kunt zien. Beide hebben een helderrode anaal streek. Bij juveniel (jonge, nog niet geslachtsrijpe) Grote Bonte Spechten is deze wat fletser. Juveniele Grote Bonte Spechten hebben een rode kruin. Daarmee lijken ze wat op de Middelste Bonte Specht, maar door hun grote en het ontbreken van de strepen op de borst kun je ze toch onderscheiden.
In het voorjaar kun je soms twee Grote Bonte Spechten zien die elkaar achterna zitten in het bos, vaak vergezeld van veelvuldig luid roepend – keh-keh-keh.
Grote Bonte Spechten kunnen voederplaatsen bezoeken, bijv. op vetbollen, vetblokken of pindasilo’s. Ze hebben dan wel graag wat grotere bomen in de buurt waar ze zich kunnen verstoppen.
Middelste Bonte Specht
Het tweede lid van de Bonte Spechten familie is de Middelste Bonte Specht, die op veel minder plaatsen voorkomt, maar aan een opmars bezig is in Nederland vanuit het Zuidoosten. Zijn naam zegt het al, qua grootte zit deze tussen de Grote en Kleine Bonte Specht in. Het verenkleed van mannetje en vrouwtje is nagenoeg gelijk en eigenlijk alleen op basis van foto’s te onderscheiden. Beide hebben een zacht rode kruin, een lichtrode anaal streek en vaak een geel getinte, gestreept borst.
De juveniele Middelste Bonte Specht op de foto was de eerste Middelste Bonte Specht gezien in de Biesbosch, die tijdens zijn rondtrek toevallig voor mijn camera kwam. In de afgelopen jaren zijn vaker Middelste Bonte Spechten gezien in de Biesbosch. In Noord-Brabant zijn er meerdere gebieden waar je ze kunt zien (als je de tijd neemt en wat geluk hebt), o.a. de Brand bij Udenhout. Verder natuurlijk in de Limburgse bossen.
Als een Middelste Bonte Specht opgewonden is roept hij vaak kuuk-kuuk-kuuk – 4 -8 achter elkaar. De Middelste Bonte Specht roffelt bijna niet.
Kleine Bonte Specht
Het derde lid van de Bonte Spechten familie is de Kleine Bonte Specht. Dit is een vogel ter grootte van de Huismus. Behalve op grootte onderscheid de Kleine Bonte Specht zich van de Grote Bonte Specht door het ontbreken van de rode anaalstreek, die voornamelijk wit is. De witte borst is licht gestreept.
De man Kleine Bonte Specht onderscheidt zich van de vrouw Kleine Bonte Specht door zijn rode petje. Bij het vrouwtje ontbreekt dit. Kleine Bonte Spechten worden vaker aan de bosranden waargenomen omdat de Grote Bonte Spechten ze uit hun territorium verjagen. De roep van de Kleine Bonte Specht is zachter dan van de Grote Bonte Specht. De roffel is ook zachter, maar ook sneller. Ze kunnen op een voederplaats gezien worden als die aan een bosrand ligt.
Groene Specht
De Groene Specht heeft zijn eigen typische uiterlijk. Zijn vleugels hebben een groenige kleur en de stuit van de volwassen vogel is geel, wat je vaak kunt zien als de Groene Specht bij je vandaan vliegt.
De man en vrouw Groene Specht hebben nagenoeg hetzelfde verenkleed. De man heeft echter rood op de wang, wat bij de vrouw zwart is.
De Groene Specht zie je vaak op de grond foerageren op zijn favoriete eten: mieren. Een Groene Specht hoor je vaker dan dat je hem ziet middels zijn ‘lach-roep’: kjuu-kjuu-KJUUK, soms vaak herhaald. Een juveniel Groene Specht kun je in de foto hieronder zien. Ook de jonge Groene Specht heeft een rood petje en veel meer strepen/vlekken op de borst dan een volwassen vogel.
Zwarte Specht
De Zwarte Specht is een vogel ter grootte van een kraai en heeft een geheel zwart kleed met een rode kruin. De rode vlek van de vrouw Zwarte Specht is alleen aan de achterkant van de kruin. Dit verschil is ook al aanwezig bij de juveniele Zwarte Spechten.
De foto laat twee Zwarte Spechten man zien, die in een territorium gevecht verwikkeld waren. Ze zitten elk aan een kant van de boom en wachten tot de ander gaat vliegen, want dan kunnen ze hem uit hun gebied verdrijven door hem te achtervolgen.
Zwarte spechten leven in oudere bossen en foerageren vaak op naaldbomen. Met name oude dode naaldbomen kunnen ze helemaal van de bast ontdoen om de insecten die onder de bast zitten op te peuzelen. Als nest hakken ze elk jaar een hol uit in loofbomen, met een voorkeur voor beuken. Het oude nest wordt dan soms door een Bosuil bezet.
In het voorjaar roffelt de Zwarte Specht zeer luid en kan tot op kilometers afstand gehoord worden. Een Zwarte Specht zie je soms overvliegen en dan valt het op dat deze voornamelijk rechtuit vliegt.
Zwarte Spechten hebben meerdere geluiden – een fluittoon in de winter en het voorjaar en een typische roep tijdens de vlucht – kruuk-kruuk-kruuk.
Het aantal Zwarte Spechten is redelijk constant, maar toch een langzame afname.
Overige Spechten
Een Draaihals hoort ook tot de spechtenfamilie, maar is hier niet besproken omdat hij geen Specht in zijn naam heeft. Het is wel een zeldzame broedvogel in Nederland en wordt maar sporadisch gezien door zijn bruinachtig verenkleed en verborgen levenswijze.
Alleen geluksvogels hebben wel eens een dwaalgast Specht gezien:
– Grijskopspecht.
